Olędry Nowotomyskie

„Jego Ekscelencja, pan Nadprezydent i Wojewoda w poniedziałek 6 listopada 1900 złożą w naszym mieście wizytę i przy tej okazji będą brali udział w uroczystości otwarcia budynku starostwa. Nasi obywatele chcą poprzez wywieszenie flag na domach przyczynić się do uroczystego powitania i tym samym uhonorować szacownych włodarzy”.

Taki anons i jednocześnie zaproszenie skierowane do mieszkańców ukazało się w Kreisblatt 6 listopada 1900.
Jednak już w doniesieniu z 13 listopada 1900 czytamy, że uroczyste otwarcie nie miało tak uroczystego charakteru jak wstępnie planowano:
Część 1. i część 2.

Na uroczystości otwarcia budynku landarutury [12 listopada 1900, dziś Urząd Miasta] zapowiedzieli się znamienici przedstawiciele urzędów naszej prowincji: nadprezydent [Rudolf] v. Bitter, wojewoda [Franz] Krahmer. Niestety jego ekscelencja v. Bittner w ostatniej chwili odwołał swoją wizytę.

W poniedziałek o godz. 11:15 wojewoda przybył planowym pociągiem do Nowego Tomyśla. Na dworcu powitali go starosta Aleksander v. Daniels, komisarz dystryktu [wójt gminy Nowy Tomyśl Edmund Emil] Roll i burmistrz [Carl Ferdinand] Witte [na urzędzie w latach 1877-1905]. Pierwsze kroki goście skierowali do kolei wąskotorowej, gdzie jako przewodnik służył dyrektor tejże kolei v. Scholten z Opalenicy. Z ustrojonego jodłami placu dworcowego udali się na rynek, gdzie ustawiło Stowarzyszenie Obrony Kraju [Landwehrverein] wraz z Kolumną Sanitarną i szkołami. Przy okazji pozdrowień od wyższej szkoły żeńskiej Thea von Daniels – córka starosty – wydeklamowała Wojewodzie poetyckie powitalne pozdrowienie i wręczyła bukiet róż.

Do ratusza został dostarczony szlachetny trunek i po lustracji żwirowni pana [Hermanna] Hasenfeldera, dokonała się druga część uroczystości inauguracji nowego budynku Starostwa. W Starostwie zebrały się wszystkie stany z terenu powiatu i urzędnicy powiatowi. Chór mieszany pod przewodnictwem nauczyciela [Wilhelma] Arndta (dyrygent – pan Jungnik – był chory) wykonał w sali posiedzeń dwie pieśni w całkiem przykładny sposób („Boże witam Cię” [Juliusa] Sturma i „Niemiecki hymn” [Friedricha Wilhelma] Rusta).

Pomiędzy tymi dwiema pieśniami starosta [Aleksander] von Daniels wygłosił mowę inauguracyjną. Mówca przypomniał, że zamiar budowy nowego budynku starostwa był już rozważany przez jego poprzednika, ale z powodu budowy kolei wąskotorowej musiała ona zejść na dalszy plan. Dzięki Wszechmocnej Dobroci, dzięki energicznemu wsparciu wszystkich stanów, kierownikowi budowy i wszystkim robotnikom uczestniczącym w budowie nowej siedziby starostwa powstał jako godna siedziba władz powiatowych oraz ku ozdobie miasta chmielu Nowego Tomyśla. Pan von Daniels przekazał wtedy uroczyście budynek swojemu przeznaczeniu. Podniosły poczęstunek w pomieszczeniach v. Danielsa zakończył uroczystość. [Mieszkanie Starosty znajdowało się w budynku Starostwa]

O godz. 17:30 wojewoda wrócił do Poznania.

Goście mieli napięty plan wizyty:
inspekcja kolejki wąskotorowej
zwiedzanie rynku
spotkanie z członkami Obrony Krajowej [Landwehr]
spotkanie z kolumną sanitarną, szkołami, gdzie w Wyższej Szkole Dziewcząt wręczono kwiaty
wzięcie udziału w uroczystym toaście
odwiedziny w fabryce Hasenfeldera, który był dostawcą 250000 sztuk bloczków piaskowo-wapiennych na budowę budynku starostwa.
w końcu uroczyste otwarcie budynku starostwa w połączeniu z uroczystym posiłkiem
Wszystko w czasie jednej wizyty, która trwała 5 godzin i 15 minut – wg bardzo napiętego planu.

Po tym „wielkim” dniu znów przyszedł kolejny normalny dzień w życiu mieszkańców. Nie udało się znaleźć więcej doniesień prasowych na ten temat.

 

Rysunki budowlane zachowały się w Muzeum architektury w Berlinie. Projekt został przygotowany przez Gustawa Knoblaucha i zatwierdzony w sierpniu 1898. Na ich podstawie można odczytać pierwotne założenia.

*     *     *

W 60. latach XX w. do budynku starostwa została dobudowana nowa część. Siedzibą miejskich czy też gminnych władz był od 1879 do 1976 roku był stojący na placu Niepodległości dzisiejszy budynek Sądu.
Pierwotnie na piętrze znajdowało się mieszkanie starosty. W dzisiejszym gabinecie burmistrza (pokój 28a) był salon, z którego można było wejść zarówno z pokoju dziennego dla żony (dziś sekretariat) oraz z pokoju dziennego dla starosty (dziś pokój 29 zajmowany przez Wydział Promocji i Rozwoju). Pomieszczenie z balkonem zajmowanym przez zastępcę burmistrza (pokój 28b) i pokój sekretarza gminy (pokój 28c) był jadalnią. Sala konferencyjna to pierwotnie były dwa pomieszczenia: pomieszczenie gospodarcze i pokój dla gości.
Na drugim końcu korytarza znajdowała się kuchnia czyli dzisiejsze pokoje: 25 – zajmowany przez Wydział Promocji i Rozwoju oraz 24 – pokój informatyków.
Pokój naczelnika Wydziału Promocji i Rozwoju oraz sekretariat Rady Miasta były sypialniami.

Parter był przeznaczony na pokoje urzędowe. Sala posiedzeń znajdowała się na lewo od schodów łączących dzisiejszy budynek starostwa, zajmowany przez Wydział Komunalno-Inwestycyjnego, Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Pierwotnie było to boczne tzw. „urzędowe” wejście do budynku.

W dzisiejszym Wydziale Meldunkowym znajdował się Wydział Podatków i pokój dla radnych powiatowych oczekujących na posiedzenie.
W pokoju nr 4 zajmowanym dziś przez Wydział Promocji i Rozwoju miał swoją siedzibę sekretariat lokalnej policji (czyli ówczesnej Straży Miejskiej).

Poddasze natomiast było wykorzystane tylko częściowo. W miejscu Wydziału Finansowego oraz Wydziału Geodezji była suszarnia, a w pozostałej części były pokoje mieszkalne. W pokoju nr 40, w którym dziś zasiada przewodniczący Rady Miasta oraz radca prawny mieścił się magiel.
W piwnicach znajdowały się pomieszczenia gospodarcze (kuchnia, pralnia, skład win, kotłownia oraz remiza (garaż). W dzisiejszym pokoju 9 zajmowanym przez Wydział Komunalny znajdowała się pralnia i skład na wino.

Warto też zwrócić uwagę na witraże, które zachowały się w pierwotnym wyglądzie i które zostały przez Marka Narożnego odnowione w październiku 2008 roku.
Wygląd zewnętrzny prawie w ogóle nie odbiega od pierwotnego. Nad wejściem głównym zamiast dzisiejszego herbu Nowego Tomyśla był orzeł, który był godłem Prus.
Nie udało się znaleźć fotografii czy też szkiców wspomnianych w drugiej części elementów takich jak sztukaterie i malowidła na suficie przedstawiających herby miast Nowego Tomyśla i Lwówka oraz elementów chmielu i lasów sosnowych jako części naszego krajobrazu.