Arno Kraft – Krzyże na ewangelickich cmentarzach osad olęderskich (Posener Stimmen)


Artykuł ukazał się w gazecie „Posener Stimmen” (Głos Poznański) Nr 6 / 2010, a napisany został przez Arno Krafta, przedwojennego mieszkańca Nowego Tomyśla.
Publikacja możliwa była za zgodą Gemeinschaft Evangelischer Posener (Hilfskomitee E.V.) [Pomocowy Komitet Stowarzyszenia Poznańskich Ewangelików]

Przemek Mierzejewski (po lewej) i burmistrz Helwing (24-09-2009 Foto: Stadtamt)

Krzyż na cmentarzu Przyłęk (25-08-2009 Foto. PM)

W gminie Nowy Tomyśl rozpoczęło się w zeszłym roku stawianie dużych krzyży w żelaza na byłych cmentarzach poszczególnych osad olęderskich.

We wrześniu  2009 zostały postawione cztery krzyże w okolicy Nowego Tomyśla (Sękowo, Przyłęk, Glinno, Paproć). Akcja ta jest opłacona ze środków gminy Nowy Tomyśl.  W tym roku  [2010]  i w latach następnych ma być kontynuowana w miarę  będących do dyspozycji finansowych możliwości.

Inicjatywa do tej akcji wyszła ze strony pana Mierzejewskiego, który przeprowadził się ze [Dolnego] Śląska do Nowego Tomyśla przed około 10 laty. Wspomagany był przez burmistrza Helwinga.

Na tablicy umieszczonej na fundamencie stoi napis w języku polskim „Błogosławieni są odtąd umarli, którzy w Panu umierają” i „Cmentarz ewangelicki w…”

Niemieccy ewangeliccy osadnicy, którzy swoje rodzinne strony musieli opuścić z powodów religijnych i w Polsce znaleźli schronienie, zmienili w 250 lat gruntownie okolice Nowego Tomyśla, tak aby dzisiejsi mieszkańcy mogli uprawiać na tym rolniczo ulepszonym terenie.  To zostało teraz docenione i wygląda to teraz inaczej niż przed 50 laty.

Stawianie dużych krzyży, jednakże z drewna, przeprowadził w swojej gminie przez 20 laty [pomyłka – przed 10 laty] Zygmunt Duda z Opalenicy. Było tam tylko cztery ewangelickie cmentarze.

W gminie Nowy Tomyśl jest jednak 17 a w gminie Miedzichowo już dwadzieścia pięć, a tutaj większa części powierzchni gminy z powodu piaszczystej gleby została zalesiona.

W całym dzisiejszym powiecie Nowy Tomyśl było 80 ewangelickich cmentarzy.

Polska gazeta [Dzień po dniu] wydrukowała relację z poświęcenia krzyża w Paproci pod tytułem „Chcemy pamiętać