- Olędry Nowotomyskie - http://oledry.pl -

Budynek starostwa w Nowym Tomyślu – 1899/1900 cz. 2

 "..znakomicie wpasowaną ścianę klatki schodowej w formie wieży" dawnego budynku starostwa - Foto: GT [1]

„..znakomicie wpasowaną ścianę klatki schodowej w formie wieży” dawnego budynku starostwa – Foto: GT

Zapraszamy do przeczytania kolejnego artykułu o budowie budynku starostwa.  Część 1: Budynek starostwa w Nowym Tomyślu – przygotowania do budowy 1898 [2]

1 kwietnia 1899 ukazał się artykuł w Kreisblatt informujący, że planuje się budowę budynku urzędowego wraz z mieszkaniem. Parcele 664/336 i 665/336, na których miałby stać ów budynek, wcześniej leżały na terenie Glinna tuż na granicy miasta. Zostały włączone w granice miasta i otrzymały nowy numer księgi gruntowej 315. Wg ustawy z 25 sierpnia 1876 ogłoszono, że na ewentualne sprzeciwy jest 21 dni. Nie ukazały się żadne inne publikacje na ten temat, więc można przypuszczać, że sprzeciwu nie wniesiono.

Źródła:

* * *

Rysunki elewacji tylnej i wschodniej - Gustav Knoblauch (1833-1916) Rysunek tuszem na kalce – projekt – Źródło: Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie - Biblioteka Uniwersytecka Nr Inw. GK423,014 [4]

Rysunki elewacji tylnej i wschodniej – Gustav Knoblauch (1833-1916) Rysunek tuszem na kalce – projekt – Źródło: Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie – Biblioteka Uniwersytecka Nr Inw. GK423,014

Rysunki elewacji - Gustav Knoblauch (1833-1916) Rysunek tuszem na kalce – projekt – Źródło: Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie - Biblioteka Uniwersytecka Nr Inw.  GK423,013 [5]

Rysunki elewacji frontowej i  zachodniej – Gustav Knoblauch (1833-1916) Rysunek tuszem na kalce – projekt – Źródło: Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie – Biblioteka Uniwersytecka Nr Inw. GK423,013

Do lata 1900 nie ukazały się żadne doniesienia o postępie robót. Ani o położeniu kamienia węgielnego, ani o ewentualnym zawieszeniu tzw. wiechy, ani o żadnych innych osiągnięciach, jak np. o transporcie materiałów, położeniu glazury czy o pracach wykończeniowych. Tak samo poza nazwiskiem przedsiębiorcy budowlanego Hermanna Hasenfeldera, nie wspomniano o żadnym innym wykonawcy.

Ogłoszenie o wynajmie - Kreisblatt Neutomischel 20.07.1900 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [6]

Ogłoszenie o wynajmie – Kreisblatt Neutomischel 20.07.1900 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

O tym, że prace nad budową powoli dobiegają końca i planuje się przeprowadzkę do nowych biur i mieszkania, można się dopiero dowiedzieć z Kreisblatt z dnia 20 lipca 1900 . Po tym czasie ukazywały się ogłoszenia R. Janotta z Borui Kościelnej. „Wynajmowane do tej pory przez Królewskie Starostwo całe pierwsze piętro na mojej posesji w Nowym Tomyślu od 1 października w całości albo w części stoi do wynajęcia.”

Poprzednie  mieszkanie starosty (przed 1900) - Foto: PM [7]

Poprzednie mieszkanie starosty (przed 1900) – Foto: PM

Jednak dopiero w wydaniu Kreisblatt z 2 października 1900 ukazał się anons starosty [Aleksandra] von Danielsa, że „mieszkanie niżej podpisanego (von Danielsa), jak i biur Królewskiego Urzędu Starosty i Zarządu Powiatu od 1 października 1900 znajdować się będzie w nowo wybudowanym budynku starostwa przy ulicy Grodziskiej.

Ponad 2 tygodnie później, w wydaniu Kreisblatt z 16 października 1900 znajduje się w końcu wyczerpująca relacja:

Na przedstawionych obok ilustracjach prezentujemy naszym czytelnikom nowo wybudowany budynek starostwa, który z początkiem tego miesiąca został przekazany zgodnie ze swoim przeznaczeniem, tj. na pomieszczenia urzędowe Królewskiego Urzędu Powiatowego, rady powiatowej (zgromadzenie powiatowe) oraz na mieszkanie starosty.

Gmach starostwa położony jest przy ulicy Grodziskiej, bezpośrednio przy centrum miasta. Przyjazny i godny wygląd budynku nadaje mu elewacja wykonana w prostym stylu architektonicznym. Wykonano ją z wysokiej jakości tynku ozdobnego oraz tynku surowego. Budynek zaopatrzono w duże, szerokie okna oraz znakomicie wpasowaną ścianę klatki schodowej w formie wieży.

Dawny budynek starostwa ok. 1930 - źródło: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w  Nowym Tomyślu [8]

Dawny budynek starostwa ok. 1930 – źródło: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu

Urząd Miejski w latach 90. - źródło: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu [9]

Urząd Miejski w latach 90. – źródło: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu

Urząd Miejski dziś - foto: PM [10]

Urząd Miejski dziś – foto: PM

Projekt został stworzony przez architekta [Gustava] Knoblaucha z Berlina, a budowa została poprowadzona przez tutejszego mistrza murarskiego i ciesielskiego [Hermanna] Hasenfeldera. Na cały budynek składa się poziom piwniczny z mieszkaniem dla stróża, piwnica użytkowa i remiza [garaż], parter, piętro oraz poddasze, które jest tylko częściowo wykończone.

Od Starosta do Urzędu Miejskiego 1900-2014 - ProjektGustav Knoblauch (1833-1916) rysunek tuszem na klace – Źródło: Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie - Biblioteka Uniwersytecka Nr Inw. GK423.028 (prawy górny róg, GK423.026 lewy dolny róg, Urząd Miejski w latach 90. źródło: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu [11]

Od Starosta do Urzędu Miejskiego 1900-2014 – ProjektGustav Knoblauch (1833-1916) rysunek tuszem na klace – Źródło: Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie – Biblioteka Uniwersytecka Nr Inw. GK423.028 (prawy górny róg, GK423.026 lewy dolny róg, Urząd Miejski w latach 90. źródło: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu

Na parterze znajdują się urzędy, do których można się dostać przez duże przestronne wejście a następnie przez szerokie, masywne schody. Wejście to usytuowane jest przy lewej fasadzie [po zachodniej stronie było boczne, nieistniejące już wejście od strony budynku dzisiejszego Starostwa].

Nad drzwiami wejściowymi znajduje się pruski orzeł i napis „starostwo” [niem. Pr. Landrathsamt]. W witrażu nad drzwiami znajduje się herb Nowego Tomyśla. Z ładnego przedsionka dotrze się przez łączący wszystkie pomieszczenia korytarz do biur urzędników, registratury i sali posiedzeń. Bezpośrednio po prawej stronie schodów, a przed korytarzem znajduje się przedsionek, z którego jest wejście do pokoju radnych. Z tegoż pokoju można łatwo i bez przeszkód udać się do leżącej naprzeciw sali posiedzeń. Wielkość tej sali odpowiada potrzebom naszego powiatu, a jej wyposażenie może także służyć w wytworny i godny sposób zarówno uroczystym zgromadzeniom jak i posiedzeniom. Sufit jest przyozdobiony sztukaterią i malarstwem, a poniżej znajdują się oba herby miast powiatu: Nowego Tomyśla i Lwówka oraz malowidła przedstawiające uprawy chmielu i sosny. Ściany są wyłożone prostymi drewnianymi panelami.

Mały budynek stajni, do odnalezienia na starych pocztówkach -  - Gustav Knoblauch (1833-1916) rysunek tuszem na kalce – Źródło: Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie - Biblioteka Uniwersytecka Nr Inw. GK423,029 [12]

Mały budynek stajni, do odnalezienia na starych pocztówkach – – Gustav Knoblauch (1833-1916) rysunek tuszem na kalce – Źródło: Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie – Biblioteka Uniwersytecka Nr Inw. GK423,029

Piętro odpowiada dzisiejszym standardom i zostało zaprojektowane, aby mogły się tam odbywać różne nieoficjalne spotkania. Są to mieszkania oraz pomieszczenia pozwalające przyjmować gości.

Dostęp do piętra – mieszkania starosty – zapewnia znajdujące się od strony ulicy główne wejście i klatka schodowa. Nad wejściem jest orzeł z rozłożonymi skrzydłami oraz napisem: „budynek starostwa” [Kreishaus]. Natomiast ponad kolorowym witrażem zdobiącym klatkę schodową, który prezentuje się szczególnie korzystnie, umieszczono rok budowy – 1900. Wszystkie pomieszczenia tworzą jasne i przyjazne wrażenie, są łatwo dostępne, odpowiadające swojemu przeznaczeniu i ze sobą harmonizują. Warto zaznaczyć, że położenie pozostaje w zgodzie ze stronami świata.

Dziedziniec zamyka budynek stajni położny w kierunku sąsiedniego budynku [w kierunku centrum]. Przewidziano także wystarczająco dużą parcelę na obszerny ogród, który od teraz powinien przylegać do budynku.

Zatem i nasze miasto na równi z innymi miastami powiatowymi ma teraz budynek starostwa, na miarę obecnego, państwowego i lokalnego znaczenia, urząd starostwa. Odpowiada on stale rosnącej liczbie spraw pomiędzy urzędem powiatowym i mieszkańcami, a także godnie reprezentuje nasz powiat.

Wyrażamy naszą radość z powodu szczęśliwego zakończenia, trwającej półtora roku budowy, przy której dzięki Bogu nie przydarzył się żaden wypadek. Wyrażamy przy tym i życzenie i nadzieję, że nowy gmach Starostwa godnie będzie służyć interesom naszego powiatu. Liczymy, że przyniesie błogosławieństwo decyzjom i uchwałom, a jego mieszkańcom zapewni powodzenie, szczęście oraz że poczują się w naszym powiecie jak u siebie w domu.

Budynek starostwa w latach 60. przed dobudówką  -  źródło: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu [13]

Budynek starostwa w latach 60. przed dobudówką  – źródło: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu

Ciąg dalszy nastąpi …

Budynek starostwa w Nowym Tomyślu – przygotowania do budowy 1898 [2]